Do chorób dolnego odcinka układu oddechowego u dorosłych należy zapalenie oskrzeli. Jego głównym objawem jest uporczywy kaszel, utrzymujący się nawet kilka tygodni. Warto poznać wskazówki, które pomogą zapobiec zapaleniu oskrzeli.
Ostre zapalenie oskrzeli u dorosłych – przyczyny
Ostre zapalenie oskrzeli to zazwyczaj łagodne zakażenie dolnych dróg oddechowych. Dotyka średnio 5% dorosłej populacji, głównie w okresie jesienno-zimowym. Za około 90% wszystkich zachorowań odpowiadają wirusy, które wywołują klasyczne przeziębienie. Najczęściej są to rynowirusy, enterowirusy, wirusy grypy A i B, paragrypy, RSV, koronawirusy (inne niż SARS-CoV-2) i adenowirusy. Pozostałe 10% przypadków to zakażenie bakteryjne, najczęściej wywołane przez bakterie Bordetella pertussis, Mycoplasma pneumoniae i Chlamydophila pneumoniae.
Zapalenie oskrzeli – charakterystyczne objawy
Typowym objawem zapalenia oskrzeli u dorosłych jest kaszel, który utrzymuje się od jednego do trzech tygodni. Chorobę diagnozuje się po wykluczeniu zapalenia płuc. W zależności od fazy i przebiegu ostrego zapalenia oskrzeli kaszel może być suchy lub mokry. W przypadku kaszlu produktywnego ropna plwocina może świadczyć zarówno o zakażeniu bakteryjnym, jak i infekcji wirusowej.
Inne objawy charakterystyczne dla zapalenia oskrzeli to:
- gorączka;
- złe samopoczucie;
- ból mięśni.
Niekiedy może także pojawić się świszczący oddech, wystąpić duszność i silny ból w klatce piersiowej. Wówczas należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Zapalenie oskrzeli a inne choroby
Warto pamiętać, że zapalenie oskrzeli nie jest jednoznaczne do rozpoznania. Dlatego objawy kaszlu należy różnicować z innymi chorobami, do których należą:
- przeziębienie;
- zapalenie błony śluzowej nosa i zatok;
- krztusiec;
- astma;
- choroba refluksowa przełyku;
- zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Profilaktyka zapalenia oskrzeli u dorosłych
Podstawą zapobiegania zapaleniu oskrzeli u dorosłych jest dbanie o prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Tak jak w przypadku większości ostrych infekcji, to właśnie jego wydolność będzie warunkiem odpowiedniej odpowiedzi na patogeny. Dlatego należy zadbać o:
- zdrową i pożywną dietę;
- umiarkowaną aktywność fizyczną, a zwłaszcza o ruch na świeżym powietrzu;
- zdrowy tryb życia (relaks i unikanie stresujących sytuacji);
- ubieranie się stosownie do warunków pogodowych (nieprzegrzewanie i niewychładzanie organizmu);
- unikanie dużych skupisk ludzi, zwłaszcza w sezonie wzmożonego zachorowania na infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych.
Praktyczne może okazać się przyjęcie szczepień ochronnych, głównie przeciw krztuścowi i grypie. W okresie jesienno-zimowym warto także profilaktycznie wprowadzić suplementację witaminy D. Dzięki temu uda się zmniejszyć ryzyko zachorowania na zapalenie oskrzeli.
Zapobieganie powikłaniom zapalenia oskrzeli – leczenie u dorosłych
W zapaleniu oskrzeli nie stosuje się antybiotyku. Podstawą jest leczenie objawowe, które ma na celu szybszy powrót chorego do zdrowia i zapobieganie wystąpieniu powikłań. Domowe sposoby leczenia zapalenia oskrzeli u dorosłych obejmują m.in.
- odpoczynek w domu;
- dbanie o odpowiednią wilgotność i temperaturę powietrza w pomieszczeniach;
- nawadnianie organizmu, zwłaszcza podczas gorączki (najlepsze jest picie niegazowanej wody);
- unikanie czynników drażniących drogi oddechowe i sprzyjających powstawaniu kaszlu (np. alergeny, dym tytoniowy, zimne powietrze);
- stosowanie leków ułatwiających odkrztuszanie wydzieliny zalegającej w układzie oddechowym;
- przyjmowanie miodu przed snem, by zapobiec atakom nocnego kaszlu;
- zażywanie preparatów roślinnych, które wspomagają leczenie kaszlu i innych objawów infekcji (np. wyciąg z jeżówki purpurowej, tymianku lub porostu islandzkiego).
Jeżeli zapaleniu oskrzeli towarzyszy duszność lub bardzo męczący kaszel lekarz może przepisać leki rozkurczające oskrzela.
Diagnoza ostrego zapalenia oskrzeli zwykle nie wymaga dodatkowych badań poza wywiadem i badaniem fizykalnym pacjenta. Jeżeli istnieje taka konieczność, lekarz może zlecić wykonanie RTG klatki piersiowej, by wykluczyć zapalenie płuc.
Artykuł we współpracy z Deflegmin.
Bibliografia:
[1] Krenke R. i in., Postępowanie w kaszlu u osób dorosłych – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych, Lekarz POZ 6/2018: 425-452.
[2] Mejza F., Zapalenie oskrzeli: przyczyny, objawy i leczenie, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/choroby/68742,zapalenie-oskrzeli (dostęp: 09.01.2024)).
[3] Kuś J., Mejza F., Ostre zapalenie oskrzeli, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.5. (dostęp: 09.01.2024)).
